Romana Agnel
tancerka, choreograf, pedagog tańca, historyk sztuki; założycielka jedynego w Polsce profesjonalnego Baletu Dworskiego Cracovia Danza (dawniej „Ardente Sole”) – Miejskiej Instytucji Kultury w Krakowie, której jest Dyrektorem Naczelnym i Artystycznym.
fot. Innee Singh
Absolwentka Społecznej Szkoły Baletowej w Krakowie (klasa prof. M. Mirockiej). Ukończyła historię sztuki na Uniwersytecie Paryskim (Sorbona). We Francji poznała tańce różnych narodów, a także zdobyła specjalizacje w zakresie tańców charakterystycznych oraz historycznych („Le Ballet Légendaire d'Ile de France”, „Le Bal Paré” , VII Konserwatorium w Paryżu, „Thěâtre Baroque de France”). Jest również tancerką klasycznego tańca indyjskiego Bharata Natyam, którego uczyła się u Smt. M. K. Saroja w Madrasie. Współpracowała z wybitnymi osobowościami świata baletu, teatru i muzyki, opracowując choreografie do oper barokowych, klasycznych i staropolskich prezentowanych na scenach w kraju i za granicą. Jest autorką choreografii i ruchu scenicznego do spektakli prezentowanych w wielu teatrach (m.in. Teatr im. J. Słowackiego, Teatr STU, Teatr Ludowy, Teatr „Groteska” w Krakowie; Teatr Nowy im. K. Dejmka w Łodzi; Teatr Rampa w Warszawie) oraz w Operach i Teatrach Muzycznych (m.in. w Theatre Atelier Lyrique w Tourcoimg, Theatre Champs Elysées w Paryżu – Francja; Teatr Konserwatorium w Oberlin – USA; Concertgebouw w Amsterdamie – Holandia; Opera Margrabiów w Bayreuth - Niemcy; Teatr „Pod Palmovkou” w Pradze – Czechy; Warszawska Opera Kameralna, Opera Krakowska – Polska). Artystka współpracowała w wybitnymi muzykami i dyrygentami (E. Stefańską, U. Bartkiewicz, M. Pomianowską, K. Baumannem, T. Karolakiem, Wł. Kłosiewiczem, V. de Kortem, J. – C. Makgoir’em, J. Ter Lindenem, S. Stadlerem, S. Standag’em, K. Weissem) oraz reżyserami (J. Stokalską, L. Adamikiem, A. Carré, K. Dejmkiem, Wł. Nurkowskim, J. Polewką, R. Perytem, A. Weltschkiem, G. Wiśniewskim, K. Zanussim). Romana Agnel jest twórcą większości choreografii do spektakli Baletu Dworskiego Cracovia Danza oraz pomysłodawczynią i Dyrektorem Artystycznym Festiwalu Tańców Dworskich „Cracovia Danza”, który rokrocznie odbywa się na przełomie lipca i sierpnia w Krakowie. Ponadto prowadzi regularne zajęcia z tańców historycznych na Akademii Muzycznej w Krakowie oraz na UMFC - fila wBiałymstoku, a także liczne kursy i wykłady w swoich specjalizacjach. Od lat promuje w kraju i za granicą klasyczny taniec indyjski Bharatha Natyam, będąc jednocześnie ambasadorem polskiego i europejskiego tańca w Indiach.
Romana Agnel jest także autorką kilku publikacji dotyczących zagadnień tańca historycznego, m.in.:
1) „Istota i znaczenie gestu w operze i balecie XVII i XVIII w.” [w:] Improwizacja w muzyce baroku, red. M. Zieliński, Akademia Muzyczna im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2004;
2) „Podstawowe formy tańca dworskiego w okresie Baroku” [w:] W kręgu tańca barokowego, red. P. Grajter, Akademia Muzyczna im. G i K. Bacewiczów w Łodzi, Łódź 2007;
3) „Kilka uwag na temat tańca na dworze wawelskim w okresie Złotego Wieku” [w:] katalogu do wystawy zatytułowanej „Taniec w Krakowie” – podczas VIII Festiwalu Tańców Dworskich „Cracovia Danza”; Kraków 2007.
4) „The Origins and the Symbolism of the Polonaise” [w:] Vom Schäferidyll zur Revolution. Europäische Tanzkultur im 18. Jahrhundert. 2. Rothenfelster Tanzsymposion, red. U. Schlottermüller, H. Weiner, M. Richter, Freiburg 2008.
Artystka jest laureatką II Nagrody na paryskim konkursie „La scéne Française” w technice tańca charakterystycznego oraz Nagrody im. Zofii Rayzacher na IX Festiwalu Muzyki Dawnej na Zamku Królewskim w Warszawie. W 2009 r. została wyróżniona przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego odznaczeniem „Zasłużony dla Kultury Polskiej” oraz Medalem Komisji Edukacji Narodowej przez Małopolskiego Kuratora Oświaty. W 2010 r. odebrała odznaczenie - przyznawane przez Prezydenta Miasta Krakowa – „Honoris Gratia” - zasłużeni dla Miasta Krakowa i jego Mieszkańców. W 2014 r. została uhonorowana Srebrnym Krzyżem Zasługi przyznawanym przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej oraz najwyższym odznaczeniem rządu francuskiego - Orderem Legii Honorowej. Została też odznaczona Brązowym Krzyżem Zasługi Gloria Artis oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Ważniejsze przedsięwzięcia artystyczne
- główne role w przedstawieniach zespołu „Le Bal Paré„: „Le Livre Vermeil”, „La Dame et le Chevalier”, „Plutôt le Bal”, „Romeo et Juliette”, „Pour l'amour de la Rose";
- choreografia do spektaklu „Don Quichotte” G.-Ph.Telemanna, Theatre Atelier Lyrique w Tourcoing (Francja) - tutaj także taneczna rola Dulcynei; choreografia i ruch sceniczny do średniowiecznych spektakli „Minne” i „Totenfresser” - Teatr Bückleina w Krakowie, reż. A. Kwaśny;
- choreografia w spektaklu „W 80 dni dookoła światów” - Teatr Lalki, Maski i Aktora „Groteska” w Krakowie oraz Teatr Rampa w Warszawie, reż. J. Polewka;
- choreografia do spektaklu „Kantata Wiejska” i „Kantata o Kawie” J.S. Bach, dyr. J.C.Malgoire, reż. A.Carré - Theatre Champs Elysées w Paryżu;
- reżyseria i choreografia intermezza „Larinda e Vanesio” J.A. Hassego, dyr. B. Gizbert-Studnicka - dla Instytutu Goethego w Krakowie i Paryżu;
- choreografia i inscenizacja opery-baletu „Les Indes Galantes” J.-Ph. Rameau, pod dyr. K. Weissa w Konserwatorium w Cleveland (USA);
- ruch sceniczny w przedstawieniu „Prezydentki” W. Schwaba, reż. G.Wiśniewski - Teatr STU w Krakowie;
- ruch sceniczny w spektaklu „Zdarzenia na brygu Banbury” W. Gombrowicza, Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie, reż. G. Wiśniewski;
- choreografia do „Suit” na wiolonczelę J.S. Bacha, premiera spektaklu podczas Letniej Akademii Muzyki Dawnej w Wilanowie, występ z towarzyszeniem J. Ter Lindena;
- choreografia i współreżyseria „Wesela Figara” i „Bastien und Bastienne” W.A. Mozarta w Koncergebouw w Amsterdamie, pod dyr.V. de Korta, reż. A. Carre;
- choreografia do opery-baletu „Daphnis et Chloe” J.B. Boismortier, dyr. S. Standage, w ramach Międzynarodowej Letiej Akademii Muzyki Dawnej w Wilanowie;
- choreografia i ruch sceniczny do spektaklu „Betlejem Polskie”, Teatr Ludowy w Krakowie, reż. W. Nurkowski;
- choreografia i współreżyseria przedstawień operowych „Alceste” J. B. Lully i „Tancréde” A. Campry - pod dyr. J.C. Malgoire'a - Warszawska Opera Kameralna;
- choreografia do spektakli operowych „Venus and Adonis” J. Blowa, reż. R. Peryt, dyr. J. Żak, „Tetyda na Skiros” D. Scarlatti, reż. J. Stokalska,dyr. L. Stawarz; „Krakowiacy i Górale” J. Stefaniego, reż. K. Dejmek, dyr. Wł. Kłosiewicz, „Eugeniusz Oniegin” P. Czajkowski, reż. R. Peryt, dyr. S. Stadler - Warszawska Opera Kameralna;
- choreografia i inscenizacja do baletów: „Balet Dworski” i „Idomeneo” W.A. Mozarta w ramach Festiwalu Mozartowskiego, dyr. Tadeusz Karolak - Warszawska Opera Kameralna;
- choreografia do opery-baletu „Les Fêtes d'Hébé ou Les Talents lyriques” J.-Ph. Rameau, reż. i insc. G. Bluml, dyr. muz. B. Epstein, prod. J.Meder,United Continuo Service - Opera Margrabiów, Bayreuth (Niemcy);
- spektakl „Legacy and Samarpan” - wspólny projekt z S. Bhattacharyą - kolaż hinduskich tańców: Bharata Natyam (R. Agnel) i Manipuri (S. Bhattacharya) oraz tańca barokowego (R. Agnel); Gurgaon, New Delhi (Indie);
- reżyseria i choreografia „Matrimonio con Variazioni” J. Kofflera; libretto: J. Kulmowa, instrumentacja: E. Pałłasz - Warszawska Opera Kameralna;
- choreografia do koncertu-widowiska „Krakus” według C.K. Norwida z Pieśniami do wierszy Karola Wojtyły; adapt. i reż.: A. Róg, kier. muz.: S. Błaszczyński; kooprodukcja z „Piwnicą Św. Norberta”;
- ruch sceniczny do „Pastorałki” L. Schillera - w reż. i ze scen. J. Polewki, z muz.L. Schillera, J. Maklakiewicz; Teatr Nowy im. K. Dejmka w Łodzi;
- choreografia do spektaklu: Francis Poulenc „La Voix Humanie Głos ludzki” (tekst J. Cocteau) - reż. K. Zanussi , kier. muz. K. Bumann, scen. M. Skoneczko ; spektakl wystawiony w ramach obchodów 50-lecia Warszawskiej Opery Kameralnej;
- choreografia do spektaklu „Kobiety kontratakują” – koncep. i reż.: A. Weltschek; scen., pol. teksty piosenek: M. Zwolińska; kier. Muzyczne; J. Kluzowicz; konc. multimedialna: A.Weltschek; Teatr Groteska;
- ruch sceniczny do „Wesele Figara” W. A. Mozarta - reż. L.Adamik; kier. muz. T. Tokarczyk; scen. i kost.: B. Kędzierska; przygot. chóru: Z. Magiera; Opera Krakowska;
- choreografia do „Teresica - Una Pasion” - opera serenata z pieśniami Złotego Wieku; tekst i insc. F. Apke; przekład libretta: M. Klubowicz; kier. muz. Z. Magiera; aranż. i oprac. muz: M. Blajda; scen. i kost. B. Pędziwiatr
oraz choreografia (i współchoreografia) do spektakli baletowych zrealizowanych dla Baletu Cracovia Danza (dawniej „Ardente Sole”) - m.in. „Legenda o Królowej Jadwidze” wg L. Rydla, „Tańce i zabawy w czasach Średniowiecza”, „La Fortuna – Dama z łasiczką”, „Maskarada Królowej Bony”, „Szachy”, „Sąd Parysa” wg J. Lochera, „Sobieski i Marysieńka”, „Alla Pollacca”, „Ballet des Nations”, „Balet o kawie”, „Taneczny Świat Chopina”, „Polska-Indie: Konwersacje”, „W starym kinie”, „Barwy Polski według Karola Szymanowskiego", „A l'Espagnol".
fot. Innee Singh
Absolwentka Społecznej Szkoły Baletowej w Krakowie (klasa prof. M. Mirockiej). Ukończyła historię sztuki na Uniwersytecie Paryskim (Sorbona). We Francji poznała tańce różnych narodów, a także zdobyła specjalizacje w zakresie tańców charakterystycznych oraz historycznych („Le Ballet Légendaire d'Ile de France”, „Le Bal Paré” , VII Konserwatorium w Paryżu, „Thěâtre Baroque de France”). Jest również tancerką klasycznego tańca indyjskiego Bharata Natyam, którego uczyła się u Smt. M. K. Saroja w Madrasie. Współpracowała z wybitnymi osobowościami świata baletu, teatru i muzyki, opracowując choreografie do oper barokowych, klasycznych i staropolskich prezentowanych na scenach w kraju i za granicą. Jest autorką choreografii i ruchu scenicznego do spektakli prezentowanych w wielu teatrach (m.in. Teatr im. J. Słowackiego, Teatr STU, Teatr Ludowy, Teatr „Groteska” w Krakowie; Teatr Nowy im. K. Dejmka w Łodzi; Teatr Rampa w Warszawie) oraz w Operach i Teatrach Muzycznych (m.in. w Theatre Atelier Lyrique w Tourcoimg, Theatre Champs Elysées w Paryżu – Francja; Teatr Konserwatorium w Oberlin – USA; Concertgebouw w Amsterdamie – Holandia; Opera Margrabiów w Bayreuth - Niemcy; Teatr „Pod Palmovkou” w Pradze – Czechy; Warszawska Opera Kameralna, Opera Krakowska – Polska). Artystka współpracowała w wybitnymi muzykami i dyrygentami (E. Stefańską, U. Bartkiewicz, M. Pomianowską, K. Baumannem, T. Karolakiem, Wł. Kłosiewiczem, V. de Kortem, J. – C. Makgoir’em, J. Ter Lindenem, S. Stadlerem, S. Standag’em, K. Weissem) oraz reżyserami (J. Stokalską, L. Adamikiem, A. Carré, K. Dejmkiem, Wł. Nurkowskim, J. Polewką, R. Perytem, A. Weltschkiem, G. Wiśniewskim, K. Zanussim). Romana Agnel jest twórcą większości choreografii do spektakli Baletu Dworskiego Cracovia Danza oraz pomysłodawczynią i Dyrektorem Artystycznym Festiwalu Tańców Dworskich „Cracovia Danza”, który rokrocznie odbywa się na przełomie lipca i sierpnia w Krakowie. Ponadto prowadzi regularne zajęcia z tańców historycznych na Akademii Muzycznej w Krakowie oraz na UMFC - fila wBiałymstoku, a także liczne kursy i wykłady w swoich specjalizacjach. Od lat promuje w kraju i za granicą klasyczny taniec indyjski Bharatha Natyam, będąc jednocześnie ambasadorem polskiego i europejskiego tańca w Indiach.
Romana Agnel jest także autorką kilku publikacji dotyczących zagadnień tańca historycznego, m.in.:
1) „Istota i znaczenie gestu w operze i balecie XVII i XVIII w.” [w:] Improwizacja w muzyce baroku, red. M. Zieliński, Akademia Muzyczna im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2004;
2) „Podstawowe formy tańca dworskiego w okresie Baroku” [w:] W kręgu tańca barokowego, red. P. Grajter, Akademia Muzyczna im. G i K. Bacewiczów w Łodzi, Łódź 2007;
3) „Kilka uwag na temat tańca na dworze wawelskim w okresie Złotego Wieku” [w:] katalogu do wystawy zatytułowanej „Taniec w Krakowie” – podczas VIII Festiwalu Tańców Dworskich „Cracovia Danza”; Kraków 2007.
4) „The Origins and the Symbolism of the Polonaise” [w:] Vom Schäferidyll zur Revolution. Europäische Tanzkultur im 18. Jahrhundert. 2. Rothenfelster Tanzsymposion, red. U. Schlottermüller, H. Weiner, M. Richter, Freiburg 2008.
Artystka jest laureatką II Nagrody na paryskim konkursie „La scéne Française” w technice tańca charakterystycznego oraz Nagrody im. Zofii Rayzacher na IX Festiwalu Muzyki Dawnej na Zamku Królewskim w Warszawie. W 2009 r. została wyróżniona przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego odznaczeniem „Zasłużony dla Kultury Polskiej” oraz Medalem Komisji Edukacji Narodowej przez Małopolskiego Kuratora Oświaty. W 2010 r. odebrała odznaczenie - przyznawane przez Prezydenta Miasta Krakowa – „Honoris Gratia” - zasłużeni dla Miasta Krakowa i jego Mieszkańców. W 2014 r. została uhonorowana Srebrnym Krzyżem Zasługi przyznawanym przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej oraz najwyższym odznaczeniem rządu francuskiego - Orderem Legii Honorowej. Została też odznaczona Brązowym Krzyżem Zasługi Gloria Artis oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Ważniejsze przedsięwzięcia artystyczne
- główne role w przedstawieniach zespołu „Le Bal Paré„: „Le Livre Vermeil”, „La Dame et le Chevalier”, „Plutôt le Bal”, „Romeo et Juliette”, „Pour l'amour de la Rose";
- choreografia do spektaklu „Don Quichotte” G.-Ph.Telemanna, Theatre Atelier Lyrique w Tourcoing (Francja) - tutaj także taneczna rola Dulcynei; choreografia i ruch sceniczny do średniowiecznych spektakli „Minne” i „Totenfresser” - Teatr Bückleina w Krakowie, reż. A. Kwaśny;
- choreografia w spektaklu „W 80 dni dookoła światów” - Teatr Lalki, Maski i Aktora „Groteska” w Krakowie oraz Teatr Rampa w Warszawie, reż. J. Polewka;
- choreografia do spektaklu „Kantata Wiejska” i „Kantata o Kawie” J.S. Bach, dyr. J.C.Malgoire, reż. A.Carré - Theatre Champs Elysées w Paryżu;
- reżyseria i choreografia intermezza „Larinda e Vanesio” J.A. Hassego, dyr. B. Gizbert-Studnicka - dla Instytutu Goethego w Krakowie i Paryżu;
- choreografia i inscenizacja opery-baletu „Les Indes Galantes” J.-Ph. Rameau, pod dyr. K. Weissa w Konserwatorium w Cleveland (USA);
- ruch sceniczny w przedstawieniu „Prezydentki” W. Schwaba, reż. G.Wiśniewski - Teatr STU w Krakowie;
- ruch sceniczny w spektaklu „Zdarzenia na brygu Banbury” W. Gombrowicza, Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie, reż. G. Wiśniewski;
- choreografia do „Suit” na wiolonczelę J.S. Bacha, premiera spektaklu podczas Letniej Akademii Muzyki Dawnej w Wilanowie, występ z towarzyszeniem J. Ter Lindena;
- choreografia i współreżyseria „Wesela Figara” i „Bastien und Bastienne” W.A. Mozarta w Koncergebouw w Amsterdamie, pod dyr.V. de Korta, reż. A. Carre;
- choreografia do opery-baletu „Daphnis et Chloe” J.B. Boismortier, dyr. S. Standage, w ramach Międzynarodowej Letiej Akademii Muzyki Dawnej w Wilanowie;
- choreografia i ruch sceniczny do spektaklu „Betlejem Polskie”, Teatr Ludowy w Krakowie, reż. W. Nurkowski;
- choreografia i współreżyseria przedstawień operowych „Alceste” J. B. Lully i „Tancréde” A. Campry - pod dyr. J.C. Malgoire'a - Warszawska Opera Kameralna;
- choreografia do spektakli operowych „Venus and Adonis” J. Blowa, reż. R. Peryt, dyr. J. Żak, „Tetyda na Skiros” D. Scarlatti, reż. J. Stokalska,dyr. L. Stawarz; „Krakowiacy i Górale” J. Stefaniego, reż. K. Dejmek, dyr. Wł. Kłosiewicz, „Eugeniusz Oniegin” P. Czajkowski, reż. R. Peryt, dyr. S. Stadler - Warszawska Opera Kameralna;
- choreografia i inscenizacja do baletów: „Balet Dworski” i „Idomeneo” W.A. Mozarta w ramach Festiwalu Mozartowskiego, dyr. Tadeusz Karolak - Warszawska Opera Kameralna;
- choreografia do opery-baletu „Les Fêtes d'Hébé ou Les Talents lyriques” J.-Ph. Rameau, reż. i insc. G. Bluml, dyr. muz. B. Epstein, prod. J.Meder,United Continuo Service - Opera Margrabiów, Bayreuth (Niemcy);
- spektakl „Legacy and Samarpan” - wspólny projekt z S. Bhattacharyą - kolaż hinduskich tańców: Bharata Natyam (R. Agnel) i Manipuri (S. Bhattacharya) oraz tańca barokowego (R. Agnel); Gurgaon, New Delhi (Indie);
- reżyseria i choreografia „Matrimonio con Variazioni” J. Kofflera; libretto: J. Kulmowa, instrumentacja: E. Pałłasz - Warszawska Opera Kameralna;
- choreografia do koncertu-widowiska „Krakus” według C.K. Norwida z Pieśniami do wierszy Karola Wojtyły; adapt. i reż.: A. Róg, kier. muz.: S. Błaszczyński; kooprodukcja z „Piwnicą Św. Norberta”;
- ruch sceniczny do „Pastorałki” L. Schillera - w reż. i ze scen. J. Polewki, z muz.L. Schillera, J. Maklakiewicz; Teatr Nowy im. K. Dejmka w Łodzi;
- choreografia do spektaklu: Francis Poulenc „La Voix Humanie Głos ludzki” (tekst J. Cocteau) - reż. K. Zanussi , kier. muz. K. Bumann, scen. M. Skoneczko ; spektakl wystawiony w ramach obchodów 50-lecia Warszawskiej Opery Kameralnej;
- choreografia do spektaklu „Kobiety kontratakują” – koncep. i reż.: A. Weltschek; scen., pol. teksty piosenek: M. Zwolińska; kier. Muzyczne; J. Kluzowicz; konc. multimedialna: A.Weltschek; Teatr Groteska;
- ruch sceniczny do „Wesele Figara” W. A. Mozarta - reż. L.Adamik; kier. muz. T. Tokarczyk; scen. i kost.: B. Kędzierska; przygot. chóru: Z. Magiera; Opera Krakowska;
- choreografia do „Teresica - Una Pasion” - opera serenata z pieśniami Złotego Wieku; tekst i insc. F. Apke; przekład libretta: M. Klubowicz; kier. muz. Z. Magiera; aranż. i oprac. muz: M. Blajda; scen. i kost. B. Pędziwiatr
oraz choreografia (i współchoreografia) do spektakli baletowych zrealizowanych dla Baletu Cracovia Danza (dawniej „Ardente Sole”) - m.in. „Legenda o Królowej Jadwidze” wg L. Rydla, „Tańce i zabawy w czasach Średniowiecza”, „La Fortuna – Dama z łasiczką”, „Maskarada Królowej Bony”, „Szachy”, „Sąd Parysa” wg J. Lochera, „Sobieski i Marysieńka”, „Alla Pollacca”, „Ballet des Nations”, „Balet o kawie”, „Taneczny Świat Chopina”, „Polska-Indie: Konwersacje”, „W starym kinie”, „Barwy Polski według Karola Szymanowskiego", „A l'Espagnol".
fot. Innee Singh
